Polacy są przyzwyczajeni do tego, że wpłacając pieniądze na lokatę do banku, zarabiają na odsetkach. Banki oferują różną wysokość oprocentowania w skali roku. Jednak ostatnimi czasy, rząd rozważa wprowadzenie ujemnych stóp procentowych. Jak taka zmiana wpłynie na przeciętnego Kowalskiego i czy jest na nią gotowy?
Czym są stopy procentowe i która instytucja je ustala?
Oprocentowanie produktów bankowych uzależnione jest od Rady Polityki Pieniężnej. Zajmuje się ustalaniem stopy referencyjnej, lombardowej, depozytowej oraz redyskonta weksli. Na tej podstawie ustalana jest wycena udostępnienia kapitału na określony czas, m.in. na lokacie. W przypadku niskich stóp procentowych, banki zarabiają mniej na kredytach hipotecznych i gotówkowych. Jednak taka sytuacja negatywnie odbija się również na klientach, którzy posiadają oszczędności ulokowane w bankach. Niższe stopy procentowe oznaczają mniejszą wartość wygenerowanych odsetek.
Na czym polega ujemne oprocentowanie?
Dodatnie stopy procentowe są korzystne dla osób, które posiadają oszczędności na lokatach i rachunkach objętych oprocentowaniem. Banki również zarabiają na udzielaniu kredytów, natomiast kredytobiorcy muszą oddać większą kwotę niż pożyczyli od banku. Dlatego dla tej ostatniej grupy taki stan jest niekorzystny. Natomiast w przypadku wprowadzenia ujemnych stóp procentowych, banki nie zarabiają na oprocentowaniu kredytów, ponieważ klienci oddają mniejszą kwotę niż pożyczyli. Z kolei właściciele lokat i rachunków oszczędnościowych, muszą dopłacać bankom za przechowywanie środków.
Czy dodatnie stopy procentowe zawsze generują zysk?
Ujemne oprocentowanie występuje, gdy stopy procentowe są mniejsze niż 0. Teoretycznie wartości powyżej 0 powinny generować zysk na lokatach. Jednak istnieje tzw. realnie ujemne oprocentowanie. Jest skutkiem przewyższania przez inflację zysków z lokat lub rachunków oszczędnościowych. W Polsce stopy procentowe ostatnimi czasy znacznie się obniżyły i kształtowały się następująco:
- stopa referencyjna 0,10%
- stopa lombardowa 0,50%
- stopa depozytowa 0,00%
- stopa redyskontowa weksli 0,11%
- stopa dyskontowa weksli 0,12%
Natomiast wskaźnik inflacji wynosił na początku 2020 r. 1 lutego, aż 4,70%, natomiast w lipcu obniżył się do poziomu 3,10%. Porównując to ze stopami procentowymi, łatwo można dojść do wniosku, że siła nabywcza pieniądza obniża się, pomimo dodatniego oprocentowania.
Czy przeciętny Kowalski jest gotowy na ujemne stopy procentowe?
W Polsce świadomość finansowa przeciętnego Kowalskiego jest jeszcze na niskim poziomie, pomimo dostępu do wiedzy. Wielu Polaków wciąż nie wie, jak inflacja obniża wartość pieniędzy, które odłożyli. Natomiast ujemne oprocentowanie spowoduje, że trzymanie oszczędności na lokatach stanie się nieopłacalne. Przeciętny Kowalski, szukający zysku ze swoich oszczędności, będzie miał 2 wyjścia:
- edukować się pod względem finansowym i samemu inwestować w odpowiednie aktywa o umiarkowanym ryzyku
- skorzystać z pomocy profesjonalnych doradców, którzy dokonają analizy rynku i wybiorą produkty finansowe odpowiednio do oczekiwań Kowalskiego
Obecnie mamy do czynienia z realnie ujemnymi stopami procentowymi, ponieważ z każdym rokiem siła nabywcza pieniądza obniża się. Natomiast wprowadzenie oprocentowania poniżej 0 spowoduje, że trzymanie pieniędzy na lokatach stanie się całkowicie nieopłacalne. Dlatego warto już teraz zastanowić się, w co można inwestować, aby ochronić wartość kapitału oraz zarabiać.