Współczesne przedsiębiorstwa, dążąc do optymalizacji podatkowej, minimalizacji ryzyk oraz zwiększenia efektywności operacyjnej, coraz częściej decydują się na budowę struktur holdingowych. Jednym z kluczowych dylematów przy ich tworzeniu jest wybór jurysdykcji – czy korzystniejsze będzie ulokowanie holdingu w kraju, czy za granicą? Obie opcje mają swoje zalety i ryzyka, które należy dokładnie przeanalizować przed podjęciem decyzji. Poniższy artykuł przedstawia główne aspekty porównawcze między krajowymi a zagranicznymi strukturami holdingowymi.
Czym jest struktura holdingowa?
Struktura holdingowa to model organizacyjny, w którym spółka-matka (holding) posiada udziały lub akcje w innych spółkach (spółkach zależnych), sprawując nad nimi kontrolę. Holding może pełnić funkcje strategiczne, zarządcze, inwestycyjne lub podatkowe.
Struktury holdingowe mogą być tworzone w ramach jednej jurysdykcji (np. tylko w Polsce), bądź mieć charakter transgraniczny – z centralą w kraju korzystniejszym podatkowo lub regulacyjnie.
Zalety krajowych struktur holdingowych
- a) Lepsza znajomość lokalnych regulacji
Przedsiębiorcy działający w Polsce z reguły lepiej orientują się w krajowym prawie podatkowym, handlowym i korporacyjnym, co redukuje ryzyko błędów formalnych i kosztów doradztwa.
- b) Uproszczona komunikacja z urzędami
Brak bariery językowej, jednolity system prawny oraz łatwiejszy dostęp do informacji publicznych wpływają na większą przejrzystość i sprawność działania.
- c) Korzyści podatkowe na poziomie krajowym
Od 2022 roku w Polsce obowiązuje tzw. estoński CIT, który w odpowiednich warunkach pozwala na odroczenie opodatkowania zysków, co może być korzystne dla struktur holdingowych.
- d) Wizerunek i reputacja
Holding zarejestrowany w Polsce może budować większe zaufanie w oczach krajowych kontrahentów, inwestorów czy instytucji finansowych.
Zalety zagranicznych struktur holdingowych
- a) Optymalizacja podatkowa
Niektóre jurysdykcje oferują znacznie korzystniejsze systemy podatkowe. Przykładowo:
- Holandia i Luksemburg oferują korzystne zasady dotyczące zwolnień z podatku od zysków kapitałowych i dywidend.
- Cypr oferuje niską efektywną stawkę CIT oraz zwolnienie z podatku od dywidend i sprzedaży udziałów.
- Malta oferuje system zwrotu podatku, który może znacząco obniżyć efektywną stawkę CIT.
- b) Ochrona aktywów i prywatności
W niektórych państwach holdingi mogą liczyć na większy poziom anonimowości właścicieli oraz ochrony przed wrogimi przejęciami.
- c) Elastyczność prawna i korporacyjna
Zagraniczne przepisy mogą być bardziej liberalne w zakresie struktury zarządu, swobody umownej czy uproszczonej sprawozdawczości.
- d) Dostęp do rynków i kapitału
Ulokowanie holdingu w międzynarodowym centrum finansowym może ułatwić pozyskiwanie inwestorów i finansowania, szczególnie w przypadku ekspansji międzynarodowej.
Ryzyka związane z krajowymi holdingami
- a) Stosunkowo wysoka efektywna stawka opodatkowania
Pomimo estońskiego CIT, standardowy podatek CIT w Polsce (19%) oraz podatek od dywidend (19%) mogą obniżać efektywność struktury w porównaniu do niektórych zagranicznych rozwiązań.
- b) Częste zmiany przepisów
Polski system podatkowy jest niestabilny i charakteryzuje się dużą liczbą zmian legislacyjnych, co zwiększa ryzyko prawne.
- c) Ryzyko podatkowe przy międzynarodowej działalności
Dla firm prowadzących działalność międzynarodową struktura krajowa może nie być wystarczająco elastyczna pod względem alokacji kosztów i przychodów.
Ryzyka związane z zagranicznymi holdingami
- a) Ryzyko podatku od przerzucania dochodów (CFC)
Polskie przepisy o CFC (Controlled Foreign Corporation) nakładają podatek na dochody zagranicznych podmiotów kontrolowanych, co może znacząco ograniczyć korzyści z zagranicznego holdingu.
- b) Postrzeganie przez organy skarbowe
Zagraniczne struktury są częściej kontrolowane i oceniane przez organy skarbowe jako próby unikania opodatkowania. Ryzyko uznania danej struktury za sztuczną może skutkować doszacowaniem dochodu i karami.
- c) Koszty obsługi prawno-księgowej
Założenie i prowadzenie spółki za granicą wiąże się z koniecznością współpracy z lokalnymi doradcami, co generuje dodatkowe koszty.
- d) Złożoność zarządzania
Konieczność prowadzenia księgowości w innej jurysdykcji, różnice kulturowe, czasowe i językowe mogą powodować problemy organizacyjne.
Kiedy warto wybrać strukturę krajową, a kiedy zagraniczną?
Struktura krajowa będzie korzystna, gdy:
- Działalność skupia się głównie na rynku krajowym.
- Firma korzysta z estońskiego CIT i nie planuje dużych wypłat zysków.
- Chodzi o transparentność i niskie ryzyko kontroli podatkowych.
- Zarząd i kluczowe operacje mają miejsce w Polsce.
Struktura zagraniczna może być bardziej opłacalna, gdy:
- Firma działa na rynkach międzynarodowych.
- Istnieje potrzeba reinwestowania zysków bez ich opodatkowania w Polsce.
- Holding ma pełnić funkcję inwestycyjną lub zarządzać aktywami poza granicami kraju.
- Istotne są aspekty związane z ochroną aktywów, sukcesją majątkową lub planowaniem podatkowym.